صنعت خودروسازی هرساله تغییرات متنوعی را در مدل‌های جدیدی هر خودرو ارائه می‌دهد. تجربه ثابت کرده است که برخی از این تغییرات مورد پسند مشتریان قرار گرفته و دائمی می‌شوند؛ در حالی که بسیاری از آنها با همان سرعتی که آماده‌اند از دور خارج می‌گردند. در این مقاله می‌خواهیم به سراغ یکی از این تغییرات جالب و پر سر و صدا برویم.
حذف کردن لاستیک زاپاس از خودروهای جدید این تغییر مهم است. جالب است بدانید که اغلب خودروهای تولیدی بی ام و از سال 2016 به بعد دیگر لاستیک زاپاس ندارند. البته قطعا متخصصان این شرکت راه حل های جایگزینی را برای شرایط اضطراری تدارک دیده‌اند.
با این حال نبود لاستیک زاپاس در این خودروها موافقان و مخالفان زیادی دارد. مدیران و روابط عمومی این شرکت دلایل فنی متنوعی را در این زمینه مطرح کرده و به سوال چرا بی ام و زاپاس ندارد پاسخ داده‌اند. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی بیشتر جزئیات این مسئله، پاسخ کمپانی و موارد مرتبط دیگر بپردازیم.
چرا بی ام و زاپاس ندارد؟
پنچر شدن برای خودروها از گذشته تا امروز اتفاقی ناراحت‌کننده و آزاردهنده بوده است. البته معمولا حل این مشکل پیچیده نیست. اما چند دقیقه پر زحمت را بر عهده صاحب خودرو می‌گذارد. توقف در جای مناسب، جک زدن، خارج کردن لاستیک پنچر شده، آوردن لاستیک زاپاس سالم و جایگزینی آن با لاستیک پنچر و… همگی از اقداماتی است که باید انجام شود تا خودرو مجددا آماده حرکت باشد.
با وجود همه این زحمات، پس از رفع پنچری، لاستیک زاپاس کاملا ویژگی‌های لاستیک اصلی را ارائه داده و می‌شد با همان شرایط قبلی راند. این شرایطی است که هنوز هم بسیاری از خودروهای تولید از آن پیروی می‌کنند.
اما امروزه برخی کمپانی‌های تولید کننده خودرو از این رویکرد دور شده و لاستیک زاپاس را به شکل امروزی حذف کرده‌اند. البته توضیحات و توجیهات زیادی در این زمینه توسط این کمپانی‌ها ارائه شده است.
با این حال به نظر می‌رسد این توضیحات و توجیهات نتوانسته نگرانی کامل مشتریان را بطرف کند. به عنوان مثال بسیاری از مشتریان سوالات مشابهی دارند. مثلا اینکه اگرچه احتمال پنچر شدن لاستیکی بی ام و بسیار کم است؛ اما اگر در یک جاده خلوت و دور افتاده دچار مشکل شدیم چه باید بکنیم؟
نکته جالب تر اینکه این مشکل در ابتدا خیلی به چشم خریداران نمی‌آمد. در واقع در سری های اول ارائه شده توسط این کمپانی، بسیاری از خریداران به این مشکل توجه نکردند. اما وقتی برای اولین بار خودروی آنها پنچر شد؛ عملا با آن رو به رو شدند.
این مسئله نشان می‌دهد که علی‌رغم نظرات متفاوت کمپانی، مشکلات در این زمینه کم یا زیاد وجود دارد. بنابراین اهمیت ندارد که این توجیهات از سویی کمپانی معتبری مثل بی ام و و برای خودروهای گران قیمت آن ارائه می‌شود. چراکه در عمل به نظر می‌رسد نبود لاستیک زاپاس در این خودروها برای صاحبان آنها مشکلاتی را پدید آورده است. با این وجود در پاسخ به سوال چرا بی ام و زاپاس ندارد در ادامه دلایل و توجیهات این کمپانی و متخصصان را مرور می‌کنیم.
لاستیک های ران فلت در خودرو بی ام و
مهم‌ترین توجیه این کمپانی برای این که چرا بی ام و زاپاس ندارد؛ طراحی نسل جدید جدید لاستیکهای این کمپانی با نام رات فلت است. ران فلت اگرچه در ظاهر شبیه به نسل قبلی لاستیک‌ها است؛ اما در باطن و عملکرد، تفاوت‌های جدی با آنها دارد.
این لاستیک‌ها دارای دیواره جانبی بسیار مستحکم‌تر نسبت به لاستیکهای معمولی و همچنین تقویت‌کننده‌های داخلی است. این ویژگی‌ها در درجه اول کمک می‌کند تا لاستیکهای ران فلت به ندرت دچار مشکل و پنچری شوند. با این حال همچنان احتمال این مسئله وجود دارد. در چنین شرایطی است که ویژگی اصلی لاستیکهای ران فلت به کمک راننده می‌آید.
در واقع لاستیکهای ران فلت حتی در صورت پنچر شدن قادر هستند که تا 80 کیلومتر مسیر را طی کنند. این ویژگی به دلیل همان تفاوت‌ها است. بنابراین خودروهای نسل جدید بی ام وی با لاستیکهای ران فلت حتی پس از پنچر شدن نیز می‌توانند بدون نگرانی آسیب به سرنشینان و حتی خودرو، تا 80 کیلومتر مسیر را طی کنند.
در واقع کمپانی بی ام و معتقد است که 80 کیلومتر عددی کاملا کافی است تا یک خودرو بتواند خود را به یک مرکز تعویض یا تعمیر لاستیک برساند. با این حال درباره اینکه این عددِ طی مسافت چقدر کافی است ظاهرا میان نظر کارشناسان این کمپانی و افراد مصرفکننده هم‌خوانی وجود ندارد.
به عنوان مثال بسیاری از افراد توجیه کرده یا حتی گزارش می‌کنند که در جاده‌های دورافتاده و خلوت در این فاصله و حتی فواصل نزدیک به آن نیز، به تعمیرگاه مناسب دسترسی نداشته‌اند. یکی دیگر از نکات در این زمینه سفت‌تر و خشک‌تر شدن لاستیک ران فلت در مقایسه با لاستیک های کلاسیک است. در واقع این کار برای آسیب کمتر به لاستیک بوده است؛ اما موجب شده که کیفیت سواری نیز تحت تاثیر قرار بگیرد.
با وجود همه مشکلات گفته شده اما به‌نظر می‌رسد مسیری که بی ام و در پیش گرفته مورد پسند سایر کمپانی‌ها نیز بوده و به‌جای تغییر این مسیر و برگشت به سبک کلاسیک ساخت لاستیک و قرار دادن لاستیک زاپاس در خودروها، باید منتظر بهبود این شیوه و رفع مشکلات آن باشیم.
شاهد ماجرا نیز اینکه این کمپانی از سال 2003 لاستیکهای ران فلت را مدل‌های سری 4 و 5 z ارائه کرد. به عنوان مثالی از مشکلات فعلی، در حال حاضر در صورت خرابی لاستیک ران فلت، این لاستیک‌ها دیگر قابل تعمیر نیستند و باید به‌طور کلی تعویض شوند.
این مسئله از سوی بسیاری از متخصصان به عنوان یک آسیب محیط زیستی مطرح شده است. همچنین قیمت گران‌تر و دسترسی کمتر به آنها در بازار، مسائل دیگری است که استفاده از این لاستیک‌ها را سخت کرده است. در نتیجه نمی‌توان گفت هدف بی ام و کم کردن هزینه‌های تولید خود بوده است.
صرفه جویی در سرمایه خودروساز و بالاتر رفتن رتبه در بازار رقابت
یکی دیگر از دلایل مطرح شده توسط مشتریان برای اینکه چرا بی ام و زاپاس ندارد؛ صرفه جویی در هزینه‌های تولید این خودرو است. روابط عمومی این کمپانی این مسئله را رد می‌کند. علت آن نیز گران‌تر تمام شدن ساخت 4 لاستیک ران فلت در مقایسه با 5 لاستیک ساده است.
همچنین نبود لاستیک زاپاس در مدل‌های دیگر بی ام و (بدون لاستیک ران فلت) این کمپانی را ملزم کرده تا تجهیزات مناسبی از جمله کیت پیشرفته تعمیر لاستیک و همچنین کمپرسور باد را در آن قرار دهد. بنابراین اگرچه هنوز درباره این مسئله حرف و حدیث فراوان است؛ اما دلیل صرفه‌جویی خیلی دور از ذهن به‌نظر می‌رسد.
سبک تر و کم مصرف تر شدن خودروی بی ام و در حالت بدون زاپاس
با نبود لاستیک زاپاس در بی ام و، این خودروها به اندازه وزن یک لاستیک و رینگ سبک‌تر می‌شوند. ممکن است این عدد در مقایسه با وزن ماشین آنچنان چشم‌گیر نباشد. با این حال می‌تواند در بهبود سرعت و شتاب خودرو و همچنین کاهش مصرف سوخت موثر باشد.
به عنوان مثال با تحقیق بر روی برخی خودروهای بی ام و مشخص شده است که این تغییرات موجب کاهش یک درصدی در مصرف سوخت می‌شود. توجه کنید که هدف بی ام و لزوما کاهش یک درصدی مصرف سوخت در هر مصرفکننده نبوده است. چرا که این عدد و این میزان صرفه جویی برای مصرفکننده نیز ملموس نیست. با این حال اگر کل آن را جمع کنیم؛ در طول سال می‌تواند موجب صرفه‌جویی عظیمی در مصرف سوخت و در نتیجه کاهش آلودگی هوا باشد.
با این حال مخالفان این نظریه معتقد هستند که هرچند این کاهش مصرف سوخت خوب است؛ اما جایگزین شدن لاستیکهای معمولا غیرقابل تعمیر ران فلت به‌جای آنها، به همان میزان و حتی بیشتر می‌تواند به محیط زیست آسیب برساند.
به هر حال همچنان این مساله که چرا بی ام و زاپاس ندارد برجسته است. این لاستیکهای جدید از انواع معمولی، گران‌تر هستند؛ و تعویض آنها پیچیده‌تر و تعمیر آن غیرممکن است. خصوصا چنانچه اقدام به اجاره بی ام و برای روزهای خاصی کرده باشید و به این مشکل بربخورید؛ کار تعویض لاستیک بدون وجود زاپاس، وقت‌گیر و هزینه بر خواهد شد.
کمبود جا برای لاستیک زاپاس به دلیل محدودیت های طراحی
یکی دیگر از دلایل این که چرا بی ام زاپاس ندارد مسئله کبود جا است. به هر حال از گذشته طراحی خودرو به گونه‌ای که بیشترین فضای نشستن و بار را در اختیار سرنشینان قرار دهد؛ بسیار مهم بوده است. این موضوع امروزه نیز اهمیت دارد.
از سویی تولید خودروهای برقی باعث شده تا فضای بسیار زیادی از کف خودرو بصورت سرتاسری، به باتری الکترونیکی خودرو اختصاص یابد. این مسئله موجب شده تا خودروها با موضوع کمبود جا روبه‌رو شوند. از آنجا که معمولا جای این باتری‌ها و جای سنتی لاستیک زاپاس خودرو با هم تداخل دارد؛ حذف لاستیک زاپاس در خودروهای برقی و به مرور ناگزیر به‌نظر می‌رسد.
البته توجه داشته باشید که این توجیه اغلب برای خودروهای کوچک و شهری قابل پذیرش است؛ و در مورد خودروهای بزرگ‌تر، نمی‌توان به‌راحتی آن را پذیرفت. چرا که در این خودروها جا به اندازه کافی برای باتری و لاستیک زاپاسا وجود دارد. از سویی خودروهای برقی کوچک شهری به‌طور ذاتی گزینه‌های مناسبی برای سفرهای طولانی جاده‌ای نیستند. در نتیجه نگرانی از پنچر شدن آنها در نقاط دور افتاده نیز کمتر است.
با این حال این توجیه هم همچنان کامل نیست. به عنوان مثال کمپانی هیوندا، در مورد خودروی اکسنت خود، مجبور شدن در مدل‌های جدید به همان سبک لاستیکهای قدیمی باز گردد.
پاسخ های رسمی کمپانی بی ام و
معمولا مدیران و روابط عمومی کمپانی‌ها در این زمینه‌های پاسخ‌های رسمی خود را نیز ارائه می‌دهند. کمپانی بی ام و نیز در طول این سالها بارها به‌صورت رسمی درباره استفاده از لاستیک ران فلت و پاسخ به سوال چرا بی ام و زاپاس ندارد صحبت کرده است.
مجموع جواب‌های ارائه شده از سوی این کمپانی نشان می‌دهد که آنها معتقد هستند دنیای طراحی خودرو باید به سمت بی‌نیازی به تعمیر و تعویض لاستیک برود. از سویی ابراز می‌کنند که مراکز تعمیر و خدمات پشتیبانی سیار بی ام و در همه جا می‌تواند سرویس‌های خوبی به مشتریان ارائه داده و مشکلات کوچک و بزرگ آنها، حتی تعویض لاستیک را حل کند.
از سویی در برخی پاسخ های این کمپانی نیز به افزایش راندمان خودرو اشاره شده است. نکته مهم اینکه این کمپانی کاهش هزینه های تولید خودرو را به عنوان هدف حذف لاستیک زاپاس به‌طور کلی رد می‌کند.
در سوابق پاسخ‌گویی به این سوال، اشاره به مسئله ناایمن بودن تعویض لاستیک در کنار جاده نیز به چشم می‌خورد. در واقع آنها معتقد هستند که لاستیکهای جدید ران فلت، که می‌توان به‌طور موقت حتی در صورت پنچر شدن ماشین، روی آنها رانندگی کرد؛ راه حل بهتر و مطمئن تری است.
خودروهای بی ام و بدون لاستیک زاپاس از چه زمانی وارد بازار شدند؟
تا اینجای مقاله مشخص شده علی‌رغم دلایل و توجیهات متعدد، اینکه چرا بی ام و لاستیک زاپاس ندارد پاسخ دقیق مشخصی ندارد. از سویی اینکه خودروهای بدون زاپاس از چه زمانی عرضه شدند نیز پاسخ قطعی و زمان دقیقی ندارد.
چون کاهشی تدریجی در تعداد مدل‌هایی که در طول سال ها به لاستیکهای زاپاس مجهز بودند صورت گرفته است. با این حال در مورد کمپانی بی ام و این اتفاقا از سال 2006 آغاز شد. همچنین بی ام و از اولین تولیدکنندگانی است که استفاده از لاستیک زاپاس را در محصولات جدید خود تقریبا به‌طور کامل متوقف کرده است.
اگر بی ام و شما پنچر شد باید چه کنید؟
بی ام و در طول سالها راه‌حل‌‌های مختلفی برای این مشکل ارائه کرده‌اند. البته نحوه برخورد شما با این وضعیت و شرایط، بستگی به این دارد که اقدام به اجاره خودرو کرده باشید و یا مالک آن باشید. از طرف دیگر بر اساس اینکه طراحی خودرو چگونه انجام شده است؛ و نصب اجزا آن چگونه انجام گرفته باشد؛ سه شیوه برای رفع این مشکل خواهید داشت.
- استفاده از لاستیک زاپاس فول سایز، در صورت وجود این لاستیک در مدل ماشین بی ام و شما
- استفاده از لاستیک یدکی ویژه برای صرفه‌جویی در فضا، چنانچه در طراحی ماشین شما موجود باشد.
- لاستیکهای ران فلت که سیاست اصلی کمپانی برای خودروهای مدل جدید بی ام و هستند.
ماشین های بی ام و مجهز به لاستیک های یدکی ذخیره کننده فضا از انواعی هستند که کنار جاده در صورت پنچری تعویض می‌شوند؛ اما موقتا و با محدودیت سرعت کار می‌کنند؛ تا کمی بعدتر بتوانید لاستیک را عوض کنید.
لاستیکهای ران فلت هم دیواره‌های جانبی بسیار قوی دارند و می‌توانند تا چندین کیلومتر پس از پنچر شدن با محدودیت سرعت جلوتر بروند. در نهایت فقط شما را قادر می‌کنند که بدون توقف در کنار جاده و مسیر، به نزدیک‌ترین مرکز خدمات یا فروشگاه لاستیک خاص خود برای تعویض آن برسید.
اگر لاستیکهای ران فلت و کیت زاپاس و کیت حرکتی ندارید؛ در صورت پنچری در جاده چاره‌ای جز اینکه با نیروهای امداد خودرو ویژه مدل‌های جدید ماشین تماس بگیرید، نخواهید داشت. استفاده از کیت کامل، شامل کیت باد لاستیک خودرو نیز بسیار رایج است.
کیت باد لاستیک در حال تبدیل شدن به جایگزینی محبوب برای لاستیک های زاپاس است. چون هم فضای زیادی را اشغال نمی‌کند؛ و هم استفاده از آن ساده است. اما لازم است بدانید که این کیت‌ها همیشه درست کار نمی‌کنند؛ بلکه باید سوراخ لاستیک کوچک باشد تا کارایی داشته باشند. برای سوراخ لاستیک در اندازه‌ای بیشتر از 4 میلی‌متر یا برای زمانی که جایی در دیواره کناری لاستیک نیاز به پنچرگیری داشته باشد؛ با این کیت‌ها شانسی برای تعمیر و ترمیم ندارید.
آیا لاستیک های زاپاس برای همه انواع ماشین یکسان هستند؟
لاستیکهای زاپاس و یدکی متناسب برای هر خودرو، با ابعاد مختلف و ویژه آن خودرو موجود هستند. بنابراین سایز جهانی و عمومی ندارند. بسیاری از لاستیکهای یدکی فشرده هستند و فقط برای وسیله نقلیه خاص و مشخصی طراحی شده‌اند.
فراموش نکنید که هرگز نباید از زاپاس یا چرخ جمع و جور شده‌ای که برای نوع دیگری از خودرو است؛ در خودروی متفاوتی استفاده کنید. مگر اینکه لاستیک زاپاس، دقیقا مربوط به همان خودرو و همان مدل باشد. لاستیک زاپاس همراه با ماشین، فقط برای آن ماشین خاص طراحی شده و مناسب است.
به‌طور کلی پرسش چرا بی ام و زاپاس ندارد؛ همراه خود نگرانی و سوالات متعدد دیگری هم در ذهن خریداران ایجاد می‌کند. علی‌رغم تمام توضیحات خودروسازان و دلایل مختلفی که تاکنون برای توجیه حذف زاپاس از مدل های جدید بی ام و ارائه شده است؛ هیچ یک نتوانسته اند راننده هایی را که که نگران ماندن در جاده و مسیر خود هستند را از نگرانی درآورند.
بی ام و هایی که قبل از سال 2006 تولید شده‌اند؛ احتمالا لاستیک زاپاس دارند. به همین دلیل امکان خرید این خودرو با لاستیک زاپاس همچنان برای متقاضیان وجود دارد؛ اما برای این کار باید به مدل‌های قدیمی موجود در بازار خودرو یا انواع دست دوم بی ام و مراجعه کرد.